HAVALI OKURLAR MART 2023 KİTABIMIZ

SULA/ TONİ MORRİSON

KİTAP HAKKINDA

Toni Morrison'un, En Mavi Göz ve Katran Bebekten sonra yayın evimizde yayınlanan üçüncü romanı. Sula, Nobel jürisine göre Bir ayrıntılı çizimdir, Siyah Venüs'ün kurban edilişidir. Sula, Toni Morrisonun yapıtlarında, her çareye başvuran, her şeyi göze alabilen kadın kimliğinin, kadınlar geleneğinin ilk temsilcisidir. Toni Morrisonun bu dokunaklı romanı, kendilerinin beyaz ve erkek olmadıklarını kısa süre içinde kavrayan iki Zenci kahraman Mel ile Sulanın hayatlarını çocukluktan başlayarak yollarının ayrıldığı kadınlığa geçiş yıllarına, daha sonra yollarının yeniden kesiştiği günlere kadar izliyor. Nel Wright doğduğu yerde kalmayı, evlenip çocuk yetiştirmeyi, Zenci topluluğunun bir direği olmayı seçen 'klasik' bir kadındır. Sula ise kasabadan ayrılarak yüksek okula gider; asidir, dostlarının kocalarını (Nel'in kocası Jude'ü bile) ellerinden alan bir iblis, Beyazlarla yatan bir 'orospu', cemaatin bütün iş ilişkilerini, bütün ahlak kurallarını tehlikeye atan bir büyücüdür. Toni Morrison, kadınlar arasında cinselliğe dayanmayan o gizemli dostluğu ele almış, iki kadın arasındaki dostluğun tansıklı yanını göstermek istemiştir: Bu dostluk öylesine önemlidir ki hiçbir küçük ihanet, 'koca'nın çalınması bile bunu bozmamalıdır.

TONİ MORRİSON KİMDİR?

Toni Morrison, 18 Şubat 1931 yılında Ohio, Amerika'da dünyaya gelmiştir. Howard Üniversitesinde lisans eğitimini tamamladıktan sonra Cornell Üniversitesinde yüksel lisansını yapmıştır.

 

Daha sonra tekrar Howard üniversitesinde kısa bir süre İngilizce öğretmenliği yapan Toni Morrison, 1957 yılında Jamikalı mimar Harold Morrison ile evlenmiş iki oğlu olduktan sonra 1964 yılında boşanarak Random yayınevinde editörlük yapmaya başlamıştır.

 

Yazarın ilk romanı En Mavi Göz 1970 başlarında, Sula isimli eseri ise 1973 yılında yayımlanmıştır. 1977 yılında yayımladığı Süleyman'ın Şarkısı yılın en iyi romanı seçilmiştir.

 

Yazdıkları ile Afrikalı Amerikalı insanların yaşamını anlatan Toni Morrison, Amerikan romancılığının en önde gelen temsilcilerinden sayılmaktadır. 1993 Nobel Edebiyat Ödülünü aldıktan sonraki ilk romanı ise Cennet'tir.

KİTAPTAN ALINTILAR

“...Ölümün rastlantısal olduğuna inanmıyorlardı, hayat öyle olabilirdi, ama ölüm ne yaptığını biliyordu...”

“...Öfkeyi iyi biliyorlardı, ama umutsuzluğu hayır, hangi nedenden canlarına kıymıyorlarsa aynı nedenden dolayı günah işleyenleri taşlamıyorlardı, bunu kendilerine yakıştıramıyorlardı...”

“...yalnızlık bana ait. Senin yalnızlığınsa başkasının. Başkasının yapıp eline tutuşturduğu bir şey. Bu önemli değil mi? Elden düşme bir yalnızlık...”

..."-Hâlâ her şeyi sen bileceksin, öyle mi?

-Ben her şeyi bilmiyorum, her şeyi yapıyorum, o kadar.

-E, benim yaptığımı yapmıyorsun.

-Senin hayatını yaşamıyorum diye nasıl 1hayatının olduğunu bilmediğimi mi sanıyorsun? Bu ülkede bütün siyahi kadınların ne yaptığını biliyorum.

-N'apıyorlarmış?

-Ölüyorlar."

“...Acaba, diyordu, bu insanlar ne zaman hayvan olmaktan kurtulacaklar,

katırdan öte  bir şey olmayı başaracaklardı...”

"Birileri sizi bırakıp gitmeden önce onları özlemek düpedüz bahtiyarlıktır."

“Onu korkutan ölüm ya da ölmek değildi, bunların insanı hiç beklemediği bir anda yakalayışlarıydı.”

" Çünkü birtakım duygular insanın ayakta durmasını gerektirir."

“Nelerimizi değiş tokuş etmiyorduk ki! Zaman, yiyecek, giysiler, kahkahalar, anılar - ve elbette, korkusuzluk. Özellikle korkusuzluk, çünkü altmışların sonlarında ölmüş, hapse atılmış, susturulmuş öyle çok insan vardı ki geri dönmek diye bir şey yoktu çünkü o zamanlar geri dönülecek yer yoktu.”

“Hoş bir ağlamaydı bu -bağıra bağıra, uzun uzun- ama dibi yoktu, tepesi yoktu, salt halka halka olmuş bir keder vardı.”

YORUMLARIMIZ

Bir kadın olarak kadınlar ve aralarındaki ilişkiyi, bir siyahi olarak da ırkçılığı ustaca anlatması ile bilinen yazarımız Toni Morrison.

SULA; Ergenliğinden genç kadınlığa giden süreçte anlatılıyor.

1) Gözünün üzerinde doğum lekesi var.

2) Eksik dişi yok.

3) Yaşını göstermiyor.

4) Bel çevresi yağlanmamış.

5) Hiçbir hastalık geçirmemiş.

6) Çocukken çok yaramaz.

7) Üzerine ne sivrisinekler ne de keneler konmuş.

8) Kendine özgü

9) Para, mal, mülk, hırs yok.

10) Dişil enerjisi yüksek.

11) Bir çok yönden anneanne Eva'ya benziyor.

12) Eğitimli.

13) Ele avuca sığmaz bir genç kadın.

Toni Morrison bu kitabında bizi, yirminci yüzyılın ilk yarısında yaşanan olaylar için ABD'deki Medallion City adlı kasabaya, özellikle de kasabanın siyahilerin yaşadığı bölgesi olan Taban'a götürüyor. Bu kasabada yaşayan ve gittiği her yere, her kişiye kötülük bulaştıran Sula ismindeki siyahi bir kadının dramatik hikayesini bizlere anlatıyor. Yazar bu konuyu anlatırken yine her kitabında olduğu gibi önce , ana karakterin etrafındaki tüm kişilerin ayrı ayrı biyografilerini yazarak, aynı zamanda da toplumun o dönemdeki yaşantısına ve olaylara geniş yer vererek bize aktarıyor. Siyahilerin beyazlardan gördüğü eziyetin yanı sıra siyahi toplumun kendi içinde birbirlerine yaptıkları eziyete de geniş olarak yer veriyor. Ana temalar ise siyahilerin zor olan yaşantısının yanında, özellikle siyahi kadın olmanın verdiği daha da zor yaşam koşulları ve batıl inançlar.

Birbirinden farklı yaşamlara sahip kadınlar büyük bir öneme sahiptir. Kitap kadınlar üzerine kuruludur. Erkekler ise sadece o kadın karakterleri geliştirmek için yan karakterlerde bulunurlar. Her ne kadar önemsiz gibi dursalar da olayların gidişatında büyük rollere sahiptirler. Kimi zaman kadın karakterlerin ileriye kimi zaman da geriye doğru gelişmelerine neden olurlar. Sula ise bu aralıkta sürekli bocalayan bir kızdır. Nelli ise bir dönem bocalar daha sonra kendine uygun bir eş bulup yuva kurunca ve çocuklara sahip olunca ileriye doğru bir gelişme gösterir. ancak hepsinin ilerleyişi ya da gerileyişi birbirlerine bağlıdır. Aralarında birbirlerinin bile farkında olmadığı bir bağ var.

Keyifli okumalar. Behna